Aangezien we een vrije dag hadden konden we zelf kiezen hoe we de dag zouden spenderen. We besloten het toeristische pad te verlaten en minder gekende tempels te bezoeken: Koh Ker en Beng Mealea. Een vriendelijke taxichauffeur nam ons op sleeptouw en zorgde ervoor dat we niets tekort kwamen.
Koh Ker is een afgelegen archeologische site op ongeveer 120 kilometer en 2 uur rijden van Siem Reap. Meer dan 180 heiligdommen werden gevonden in een beschermd gebied van 81 vierkante kilometer. Ongeveer 25 monumenten kunnen bezocht worden door toeristen, omdat de meeste van de heiligdommen verborgen zijn in de jungle en het gebied nog niet volledig ontmijnd is.
Koh Ker is de moderne naam van een belangrijke stad van het Khmerrijk. In inscripties wordt de stad beschreven als Lingapua (‘Stad van Lingams’) of Chok Gargyar (‘IJzerboombos’).
Onder het bewind van de koningen Jayavarman IV en zijn zoon Harshavarman II was Koh Ker tussen 928 en 944 kort de hoofdstad van het hele Angkorrijk. Jayavarman IV begon met een ambitieus bouwprogramma waarbij een enorme watertank en ongeveer veertig tempels werden gebouwd onder zijn bewind. Door de afgelegen ligging van Koh Ker werd de site vele malen geplunderd. Sculpturen van Koh Ker kunnen in verschillende musea, maar ook in particuliere collecties gevonden worden. Meesterwerken van Koh Ker worden nog altijd aangeboden op veilingen maar deze worden beschouwd als gestolen kunst.
Tijdens ons volledige bezoek zagen we welgeteld 6 toeristen. Toen we aankwamen verlieten 4 Fransen het complex en in de site zelf liepen er 2 Britten. Een wereld van verschil met gisteren. Het voelde heel speciaal en exclusief om een groot complex als Koh Ker op ons eentje te bezoeken. Het terrein is amper gerestaureerd wat bijdraagt aan de authenticiteit. Stenen en rotsblokken lagen her en der verspreid tussen de tempeltjes die de tand des tijd wel hebben doorstaan.
De 36 meter hoge piramide die waarschijnlijk diende als staatstempel van Jayavarman IV is het mooiste en indrukwekkendste gebouw van de voormalige hoofdstad. Op zich hoort het niet thuis in deze streek omdat de vorm zo atypisch is voor de bouwkunst van de Khmer. Dankzij een gammele houten trap konden we de piramide beklimmen en hadden we een schitterend zicht op de jungle van Koh Ker waar een groen tapijt zich voor ons uitstrekte. Geen enkele van de 100 andere tempels waren te zien, waardoor het dus enigszins begrijpelijk is waarom de tempels rond Siem Reap en in Angkor zo lang verborgen bleven voor de westerse wereld: de jungle ontziet niets of niemand.
Na de lunch was het tijd voor een van de hoogtepunten van de reis: Prasat Beng Mealea. Het was puur toeval dat ik er thuis iets over had gelezen en toen de kans zich aanbood om het te bezoeken hebben we geen seconde getwijfeld. Dat het zo indrukwekkend zo zijn en dat we onze innerlijke Indiana Jones zouden aanspreken had ik echter nooit gehoopt of verwacht.
Beng Mealea is een van de bijzondere plaatsen in Cambodja en een must-see tempel. Het is een prachtige jungle-tempel die pas sinds 2003 bezocht kan worden. Sinds die datum zouden pas alle landmijnen in de regio geruimd zijn. Omdat de site, net als Koh Ker, op ruime afstand van Siem Reap gelegen is, wordt het door weinig toeristen bezocht. Tijdens ons bezoek waren er een aantal groepen luidruchtige Zuid-Koreanen aanwezig, maar aangezien de site immens is, was het makkelijk om ze te ontwijken en uit de weg te gaan.
De tempel is in zeer oorspronkelijke staat. Delen van de tempel zijn nog bedekt met dikke wortels van vijgenbomen en resten van de tempel liggen in hopen bij elkaar. Er is nog zeer weinig gerestaureerd en het is een avontuur om deze tempel op eigen houtje te ontdekken. Er zijn weinig aanpassingen gedaan om deze tempel toegankelijk te maken. Het enige wat een bezoek eenvoudiger en iets minder levensgevaarlijk maakt is een houten loopbrug, achtergelaten na de filmopnames van de ‘Two Brothers’, een avonturenfilm van Jean-Jacques Annaud uit 2004 over twee tijgertjes. Dat is het enige wat een bezoek enigszins gemakkelijker maakt, verder is het een klauter- en klimtocht over wortels, stenen en rotsen.
Beng Mealea (‘Lotusvijver’) is een hindoetempel en was de voorloper van Angkor Wat. Vele geleerden denken zelfs dat het een prototype voor de latere hoofdstad was. De geschiedenis van de tempel is helaas onbekend en kan alleen gedateerd worden door zijn architectonische stijl. De stijl is identiek aan de Angkor Wat tempel en men neemt aan dat de tempel werd gebouwd tijdens het bewind van koning Suryavarman II in de vroege 12de eeuw.
De corridor of galerij, 181 meter bij 152 meter, vormde het buitenste omhulsel van de tempel en was eens het centrum van een dorp. De tempel heeft verder drie toegangswegen, verschillende galerijen met een centraal heiligdom en diverse bibliotheken die door toedoen van de jungle volledig ingestort zijn.
In deze onaangetaste en ongerepte tempel rondlopen voelde een beetje als de tempel na honderden jaren voor het eerst herontdekken. Verscholen in en verwoest door de jungle is dit zonder twijfel de meest indrukwekkende tempel van Cambodja. Het is moeilijk uit te leggen maar dit is gewoon wat je verwacht van een jungle-tempel: ingestorte gebouwen, kolossale wortels en je bijna verongelukken om alles te kunnen zien. Geen verzorgde, aangelegde paden of touwen om je te helpen zoals in de andere tempels, enkel de natuur die telt en je eigen evenwicht (of gebrek aan) om je recht te houden. Ik hoop dat de Cambodjaanse overheid inziet dat dit de grootste charme is van de site en dat ze zo weinig mogelijk restaureren. Aangezien het nog weinig bezocht wordt is dit momenteel geen enkel probleem, maar ik vrees dat de toevloed van toeristen de komende jaren er voor zal zorgen dat er toch middelen zullen gezocht worden om hun bezoek te vergemakkelijken en veiliger te maken. In ieder geval ben ik blij dat we Beng Mealea gezien hebben zoals het hoort: ongerept, authentiek en onaangetast. Zoals het hoort.
Travel the world 