Dag 6: Viñales – Trinidad

Vandaag was een dag zoals er jammer genoeg meerdere zijn in een rondreis waar je een groot aantal kilometers moet afleggen. Van Viñales naar Trinidad, een rit van ongeveer 500 kilometer over gelukkig voornamelijk snelwegen. In totaal 8u30′ in de bus met onderweg korte tussenstops om te eten, naar het toilet te gaan of om en foto te maken. Dus in totaal tien uren onderweg om in het donker in Trinidad aan te komen.

De eerste stop van de dag lag 4 kilometer buiten het centrum van Viñales, de Mural de la Prehistoria. Leovigildo Morillo, een volgeling van de Mexicaanse kunstenaar Diego Rivera, ontwierp het 120 meter lange schilderij in 1961. Aangebracht op een klif aan de voet van de 617 meter hoge Sierra de Viñales, kostte het 18 mensen vier jaar om deze enorme muurschildering te voltooien.

De enorme slak, dinosaurussen, zeemonsters en mensen op de klif symboliseren de evolutietheorie en zijn voor de ene indrukwekkend, voor de andere gruwelijk. Ik vond het vooral een gigantische tourist trap.

Na drie uren rijden arriveerden we in de golfclub van Havana, waar we afgezet werden om de chauffeur de kans te geven te gaan tanken. Tanken bleek gedurende de hele reis niet evident te zijn vanwege het grote benzinetekort. Vaak hebben tankstations geen benzine meer en staan er daarom lange rijen met chauffeurs die moeten wachten tot de stations opnieuw bevoorraad worden. Daarenboven is er ook nog een maximaal toegestane hoeveelheid liter die je per keer mag tanken, wat betekent dat de chauffeur tijdens de lange ritten die wij soms hadden drie keer moest tanken. Gelukkig krijgen bussen die toeristen vervoeren voorrang bij het tanken, zodat wij geen uren in de rij moesten staan. Voor de gewone Cubaan is dit natuurlijk niet het geval, wat betekent dat het bezitten van een wagen niet vanzelfsprekend is. Daarom zie je ook iedere dag tientallen mensen langs op- en afritten van snelwegen staan die proberen te liften om op hun bestemming te komen.

Twee uren verder stopten we in het gehucht Australia zodat de chauffeur opnieuw kon gaan tanken. Een uurtje verder was er een fotostop aan de Varkensbaai, een paradijselijk oord maar vooral bekend geworden van de gelijknamige invasie.

De directe aanleiding voor de invasie was de succesvolle revolutie van Fidel Castro, waardoor hij in 1959 aan de macht kwam in Cuba. In de jaren daarvoor ging de eilandstaat gebukt onder het strenge regime van Fulgencio Batista. Batista was door zijn sterke anticommunistische beleid goed bevriend met de Verenigde Staten. Batista bemoeide zich dan ook nauwelijks met de vele Amerikaanse bedrijven en zakenlieden die zich op Cuba gevestigd hadden. De Amerikanen bezaten enorme hoeveelheden land en verdienden veel geld op het eiland. De belangen van de VS in Cuba waren eind jaren ’50 dus behoorlijk groot.

Nadat Castro aan de macht was gekomen, veranderden de verhoudingen tussen Cuba en de VS snel. Castro moest helemaal niets hebben van de Amerikaanse invloed in zijn land. Één van zijn eerste taken als president was dan ook het nationaliseren van veel Amerikaanse bedrijven. De Amerikanen waren hier vanzelfsprekend niet blij mee en maakten zich vooral zorgen over de politieke kleur van Castro. Alhoewel Castro zichzelf presenteerde als een nationalist, waren er sterke vermoedens dat hij eigenlijk een communist was. Een communistisch bolwerk op nog geen 200 km van de Amerikaanse kust was voor de Amerikanen tijdens de Koude Oorlog een absoluut schrikbeeld.

De vermoedens van de Amerikanen werden bevestigd toen Cuba onder leiding van Castro steeds meer toenadering zocht tot de aartsvijand van de Verenigde Staten; de Sovjet-Unie. De Amerikaanse inlichtingendienst, de CIA, maakte daarop in het geheim een plan om Castro zo snel mogelijk uit de weg te ruimen. De Amerikanen waren niet de enige die deze plannen hadden. Na de machtsgreep van Castro waren veel Cubanen hun land ontvlucht. Velen van hen waren in Miami, Florida, terecht gekomen, wachtend op een kans om terug te keren naar hun land. In 1960 gaf toenmalig president Dwight D. Eisenhower toestemming aan de CIA om deze Cubaanse dissidenten voor te bereiden op een invasie. De VS wilden namelijk niet zelf ingrijpen op Cuba, omdat ze bang waren dat dit een oorlog met de Sovjet-Unie kon uitlokken. In plaats daarvan hoopten de Amerikaanse veiligheidsdiensten dat een inval van deze Cubaanse dissidenten een nieuwe revolutie en het einde van Castro’s bewind zou inluiden.

Terwijl de Cubaanse dissidenten in Guatemala werden klaargestoomd voor hun inval, trad John F. Kennedy aan als de nieuwe president van de VS. Hij besloot het plan door te zetten en op 17 april 1961 was het zo ver. De ruim 1500 Cubanen, opererend onder de codenaam Brigade 2506, landden in de vroege morgen van die dag per boot op het strand van Girón in de Varkensbaai. Twee dagen eerder hadden Amerikaanse vliegtuigen, vermomd als Cubaanse vliegtuigen, al enkele Cubaanse vliegvelden gebombardeerd, om zo Cubaanse luchtsteun onmogelijk te maken. De Amerikanen en Brigade 2506 hadden echter een wachtpost nabij de landingsplaats over het hoofd gezien. Toen deze wachtpost de landing zag, werd er direct alarm geslagen. Ook de plaatselijke inwoners van het gebied hadden direct door wat er aan de hand was en zetten de aanval op de landingstroepen in.

De Verenigde Staten hadden erop gerekend dat de inval een nieuwe revolutie onder de Cubanen zou ontketenen, maar niets bleek minder waar. De bevolking keerde zich massaal tegen de inval en ook het Cubaanse leger bleef aan de zijde van Castro staan. De dissidenten waren niet opgewassen tegen het grote leger en binnen een dag waren de gevechten alweer voorbij. Met luchtsteun van de VS had het gevecht wellicht anders kunnen lopen, maar Kennedy wilde hoe dan ook de Amerikaanse betrokkenheid geheim houden. Het grootste gedeelte van Brigade 2506 werd gevangen genomen door de Cubanen. Pas enkele jaren later zouden deze dissidenten weer worden teruggestuurd naar de VS in ruil voor ruim 50 miljoen dollar aan financiële hulp en medicijnen.

De mislukte invasie bracht precies het tegenovergestelde van wat de Amerikanen gehoopt hadden te bereiken. Journalisten kwamen er namelijk al snel achter dat de VS inderdaad een aandeel had gehad in de invasie. Castro zat nu nog steviger in zijn zadel en de banden met de VS werden verbroken. Dit gaf de Sovjet-Unie een vrijbrief om Cuba te hulp te schieten in zijn verdediging tegen buitenlandse interventie. In de praktijk betekende dit dat er in 1962 afstandsraketten met nucleaire lading op Cuba werden geïnstalleerd. Deze handeling van de Sovjet-Unie vormde de opmaat voor de Cuba Crisis, wat uiteindelijk de meest kritieke gebeurtenis uit de Koude Oorlog zou blijken.

Na de korte pauze aan de Varkensbaai stopten we in het uitgestorven dorpje Girõn, de plek waar de dissidenten aan land kwamen en waar momenteel het Museo de Playa Girõn gevestigd is. Het vertelt de Cubaanse kant van de invasie d.m.v. foto’s, teksten en gebruikte wapens.

Een uur later arriveerden we net voor het donker werd in Cienfuegos waar we nog net de tijd hadden om enkele foto’s te maken van het mooie Plaza Central.

Na nog een uur rijden kwamen we dan uiteindelijk rond 19u aan in Trinidad waar we drie nachten zouden verblijven in een casa particular.